Казах.ру
поиск по сайту и Казнету
rus / eng / kaz
Форумы
На русском языке
Қазақша сөйлесу


Словарь-переводчик

Введите русское или казахское слово. Для ввода казахских символов нажмите цифры:
Ә2, I3, Ң 4, Ғ5, Ү8, Ұ 9, Қ0, Ө-, һ+


полная версия










Общение

Реклама: Новый телеграм-канал для деловых людей > Траблшутинг
Общение: Список форумов
Форум: Мәдениет, өнер, дәстүр, әдебиет, БАҚ
Тақырып: М.Макатаев туралы мәліметтер


Авторы Xабарлама
Меруерт
МекенбекМеруерт
24-11-08 10:34
Мұқағали Мақатаев туралы мәліметтер керек

Авторы Жауап
НУРИЛЛА
Курманбекнурилла@ gmail
28-01-17 15:09
Мукагалидын Макатаевтын қара сөздері керек
Акан
17-07-15 08:12
Ей анда тур анда тур
Столдын устинде аракпенен нанда тур
Жигиттин кози онда емес
Анау турган амда тур...тауып бере аласындарма осы оленин
дамир
77772117157
22-10-14 19:24
онын шыгармалары кандаи аитындаршы

дамир
77772117157
22-10-14 19:23
онын шыгармалары кандаи аитындаршы

Жанерке
Janerke95@mail.ru
12-10-14 15:25
Салем!!!Мұқағали Мақатаевтын "Құдыретті комедиясын" тауып бере аласыздар ма?

Меруерт
31-03-14 13:14
Бұл поэмада бір жанұяның жалғыз баласы ауыр сырқатпен сырқаттанып қалады. Тәуіп шал баланы тек аққудың қанатымен аластаса ғана дертінен айрылады деп айтады. Әкесінің аққуды өлтіруге дәті бармағандықтан оның орнына анасы мылтығын алып, қасиетті аққулар мекендейтін көлге барады. Көлге келгенде ананың қолындағы мылтығы абайсызда атылып кетеді, мылтықтың оғы аққуға тиеді. Шуды естіген қарт жылқышы көлге қарай келеді де, аққу өлтірген анаға ақыл береді. Қалай болса да ана аққуды үйге әкеледі,алайда үйге қайтып оралғанда баласынын қайтыс болғанын көреді.
Меруерт
31-03-14 13:06
Мақатаев Мұқағали (Мұқаметқали) Сүлейменұлы (1931жылғы, Алматы облысы Райымбек ауданы Қарасаз аулы – 27.3.1976ж.Алматы қаласы)–ақын.
Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұстас келді. Ол XX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақыны.Әкесі соғыста қаза тауып, анасы мен әжесінің тәрбиесінде өсті. 1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепке мұғалім болды. 1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі, Қазақ радиосында диктор, Шалкөде ауылында Қызыл отау меңгерушісі, Нарынқол ауданында «Советтік шекара» газетінің (қазіргі «Хан-тәңірі», жауапты хатшысы, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде, «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат»), «Жұлдыз» журналдарында әдеби қызметкер. Жазушылар одағында поэзия бөлімінің кеңесшісі қызметтерін атқарды.1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданып, 1973-1974 жылы Мәскеудегі Әдебиет және өнер институтында оқыды. Ақынның тұңғыш өлеңдері «Қырман басында», «Қойшы бала — Әкітай» аудармасы «Советтік шекара» газетінде жарияланды (1949ж). «Інімнің ойы», «Шебер» өлеңдері «Жастық жыры» атты жинаққа енді (1951ж). Мұқағали шығармалары оқушының жүрегіне сәуле түсіреді. Өйткені ақын туған жерін, туған халқын, ана тілін жанындай сүйді.Оның кез келген шығармаларынан жердің, елдің биік рухы сезіледі. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған Ә.Тәжібаев: «Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау жас жеткіншек жеткенде, мақтанбасқа бола ма?!»-деген еді («Қазақ әдебиеті», 18.3.1960ж.). Мақатаевтың «Ильич», «Ақ қайың әні», «Ару-ана», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандастар», Чили-шуағым менің», «Шекарада», «Большевиктер», «Өмірдастан», «Арман», «Шолпан», «Досыма хат», «Отаным, саған айтам», «Райымбек! Райымбек!»,«Қашқын», «Моцарт.Жан азасы» атты поэма-толғаулары бар. 650-ден астам лирик. өлеңдерінде адам өмірінің мәні, әсемдік пен сұлулық, тазалық, ерлік, елдік, туған жер турасында терең толғаған. Ақын өмірінің соңғы кезеңінде жазған «Моцарт.Жан азасы» реквиемі пәлсапалық мазмұны, психологиялық тіні өзгеше туынды. «Табыт үні», «Халық үні», «Жесірлер үні», «Бесік жыры» аталатын 4 бөлімді туындының әрбір бөлімінде бірде табыт, бірде жесір-Ана, бірде Жер-Бесік атынан Өмір мен өлім туралы философиялық пайымдаулар айтылған. Ақын Моцарт тағдырын тілге тиек ете отырып, өмір туралы өз жанының оптимистік рухын, әрбір адамның жан түкпіріндегі арман-әнін жеткізеді. Ақын қай тақырыпта жазса да жалған сезім, жылтырақ сөзге әуес болмады.,ол туралы: «Мен жырлаймын, Сырласамын, Сыры бір замандаспен мұңдасамын.Көгендеп жыр қосағын. Келмейді жыр жасағым» немесе «Тіпті де мен емес-ті «Мен дегенім… Өзгенің жаны-сырын ұғу үшін. Өзімді зерттегенді жөн көремін»-дейді. Мұқағали шығармашылығының тіні «өзін-өзі» зерттеуден тұрады. Мұқағали поэзия құдіретін адамдық асыл сезіммен байланыстыра қабылдайды.Өмірдегі жақсылық, махаббат атаулының негізі де осы аяулы сезімінде

Меруерт
31-03-14 13:05
Мақатаев Мұқағали (Мұқаметқали) Сүлейменұлы (1931жылғы, Алматы облысы Райымбек ауданы Қарасаз аулы – 27.3.1976ж.Алматы қаласы)–ақын.
Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұстас келді. Ол XX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақыны.Әкесі соғыста қаза тауып, анасы мен әжесінің тәрбиесінде өсті. 1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепке мұғалім болды. 1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі, Қазақ радиосында диктор, Шалкөде ауылында Қызыл отау меңгерушісі, Нарынқол ауданында «Советтік шекара» газетінің (қазіргі «Хан-тәңірі», жауапты хатшысы, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде, «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат»), «Жұлдыз» журналдарында әдеби қызметкер. Жазушылар одағында поэзия бөлімінің кеңесшісі қызметтерін атқарды.1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданып, 1973-1974 жылы Мәскеудегі Әдебиет және өнер институтында оқыды. Ақынның тұңғыш өлеңдері «Қырман басында», «Қойшы бала — Әкітай» аудармасы «Советтік шекара» газетінде жарияланды (1949ж). «Інімнің ойы», «Шебер» өлеңдері «Жастық жыры» атты жинаққа енді (1951ж). Мұқағали шығармалары оқушының жүрегіне сәуле түсіреді. Өйткені ақын туған жерін, туған халқын, ана тілін жанындай сүйді.Оның кез келген шығармаларынан жердің, елдің биік рухы сезіледі. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған Ә.Тәжібаев: «Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау жас жеткіншек жеткенде, мақтанбасқа бола ма?!»-деген еді («Қазақ әдебиеті», 18.3.1960ж.). Мақатаевтың «Ильич», «Ақ қайың әні», «Ару-ана», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандастар», Чили-шуағым менің», «Шекарада», «Большевиктер», «Өмірдастан», «Арман», «Шолпан», «Досыма хат», «Отаным, саған айтам», «Райымбек! Райымбек!»,«Қашқын», «Моцарт.Жан азасы» атты поэма-толғаулары бар. 650-ден астам лирик. өлеңдерінде адам өмірінің мәні, әсемдік пен сұлулық, тазалық, ерлік, елдік, туған жер турасында терең толғаған. Ақын өмірінің соңғы кезеңінде жазған «Моцарт.Жан азасы» реквиемі пәлсапалық мазмұны, психологиялық тіні өзгеше туынды. «Табыт үні», «Халық үні», «Жесірлер үні», «Бесік жыры» аталатын 4 бөлімді туындының әрбір бөлімінде бірде табыт, бірде жесір-Ана, бірде Жер-Бесік атынан Өмір мен өлім туралы философиялық пайымдаулар айтылған. Ақын Моцарт тағдырын тілге тиек ете отырып, өмір туралы өз жанының оптимистік рухын, әрбір адамның жан түкпіріндегі арман-әнін жеткізеді. Ақын қай тақырыпта жазса да жалған сезім, жылтырақ сөзге әуес болмады.,ол туралы: «Мен жырлаймын, Сырласамын, Сыры бір замандаспен мұңдасамын.Көгендеп жыр қосағын. Келмейді жыр жасағым» немесе «Тіпті де мен емес-ті «Мен дегенім… Өзгенің жаны-сырын ұғу үшін. Өзімді зерттегенді жөн көремін»-дейді. Мұқағали шығармашылығының тіні «өзін-өзі» зерттеуден тұрады. Мұқағали поэзия құдіретін адамдық асыл сезіммен байланыстыра қабылдайды.Өмірдегі жақсылық, махаббат атаулының негізі де осы аяулы сезімінде

Мадина
09-03-14 21:30
жетімкөлдің шын атауы шайтанкөл
Мәншүк
vivo@mail.ru
05-03-14 19:20
өтінем Мұқағали Мақатаевтің Аққулар Ұйықтағанда поемасының толық мазмұнын кім білсе айтыңдаршы
Айнур
ainur.nazarhan@mail.ru
20-02-14 14:29
Маған Аққулар туралы мәлімет керек
Арайлым
arai_140202@mail.ru
19-02-14 17:22
мукагалидин отбасысы туралы жазындарш достар
Эльмира
nike_99_d@list.ru
14-02-14 20:39
Маған Мұқағали Мақатаевтың олеңдері өте-өте ұнайды!!!
Диас
arkabai_03@mail.ru
05-02-14 18:45
маған Мұқағалидың мақалдары керек еді табуға боладыма ?

Kuantai
dj_kuan87@mail.ru
22-07-13 17:48
отиниш мукагали туралы сценари дегенди калай тусинуге болады айтындаршы отиниш
асхат
sutemgen@mail.ru
13-06-13 18:57
маған ақиық ақын Мұқағали деген тақырыпта шығарма керек еді жоспарымен
Данияр
Daniar_Kosanov@mail.ru
25-05-13 11:28
Мукагалидын шындык туралы деген оленин тауып бере аласыздарма мумкин болса жазып жибериниздерши отиниш
Данияр
Daniar_Kosanov@mail.ru
25-05-13 11:26
Шындык туралы
алия
kojabaeva.aliya@mail.ru
17-05-13 06:43
magan koktem tural wgarmakerek
Sanimay Tilekbay
sakon97@list.ru
13-05-13 20:38
наргиза
nargizka
29-04-13 20:46
мұқағалидын бабаларым рахмет сендерге оленын жазыныздарш оте кажет болып тур
Рашид
marthan_2779
12-03-13 19:18
Өзен де жоқ сыимаған арнасына
Жылға да жоқ даламен жалғасуға
Тастан тұнған жаңбырдың тамшысындай
Қалай біткен мына көл тау басына

Гуля))
gulnat_99@mail.ru
27-02-13 17:16
Поэзия!
Менімен егіз бе едің?
Мен сені сезесің бе, неге іздедім?
Алауыртқан таңдардан сені іздедім,
Қарауытқан таулардан сені іздедім.
Aliya
Aliya.oral@mail.ru
09-12-12 16:58
Мукагалидын олендерин кобирек жазыныздаршы достар!
орынай
orika_99
16-11-12 21:55
маган акку туралы шыгарма керек еди,, тауып бере аласыздарма????
Мустафа
musik1_98@mail.ru
26-09-12 10:28
Қазақтың ұлы ғалымы, ағартушы-демократ Ш. Ш. Уәлиханов отандық ғылым мен әдебиет тарихында үлкен орын алады.Оның қысқа да жаркын өмірі мен ғылыми қызметі қазақ халқының көпғасырғы дамуының, рухани ізденіністерінің тамаша қорытындысы, биік жалғасы болды, қоғамдық ой-сана, пікір-тұжырым биіктей өркендеуіне ыкпал етті.


Шоқан (шын аты — Мұхаммедханафия) Шынғысұлы Уәлиханов 1835 жылдың ноябрь айында Құсмұрын бекінісінде атақты аға сұлтан Шыңғыс Уәлихановтың әулетті семьясында дүниеге келген. Арғы атасы Абылай жоңғарларға қарсы соғыста асқан ерлік көрсеткен, ел бірлігін сақтауға едәуір еңбек еткен ақылды қолбасшы, іскер дипломат, амал-айласы мол, Орта жүз ханы болған. Оның үлкен ұлы Уәли (Шоқанның туған атасы) қайтыс болғаннан кейін хан шаңырағы, хандық билік Уәлидің кіші әйелі Айғанымда қалған. «...Айғаным мен оның балалары Россияға адал ниетін сақтап қалды. Уәли канның осы жесіріне Александр I аса бір ықылас білдірді. Сөйтіп қазақ даласында оған сәулетті үй салып беруге әмір етті. Сол үйде Шоқан Уәлиханов туып еді» — деп жазды П. П. Семенов Тян-Шанский. Жасында Шоқан әжесі Айғанымның ықпалында болған.


1847 жылы 12 жасар Шоқанды әкесі Омбыға әкеліп, сол кезде Сібірдегі ең таңдаулы оқу орны болып есептелген Сібір кадет корпусына оқуға орналастырады. Жабық әскери оқу орны болғанмен, онда көптеген пәндер оқытылуы, орыстың озық ойлы интеллигенттерінің өкілдері сабақ беруі, Омбының көзі ашық оқыған адамдарының семьяларымен араласуы, көп оқып білімін тереңдете түсуі Шоқанның рухани өсуіне, келешек тағдырына едәуір ықпалы болған.


ЕРКІН
e_rki_n@mail.ru
11-09-12 10:39
Бугин менин туган куним ой бале-ай,
мына адамдар неге жатыр тойламай,
банкет жасап берер едим озим-ак,
танирдин жарытпайак койганы-ай

Альбина
Shotaeva_albin@mail.ru
15-05-12 12:25
ДОС БОЛАМ ДЕСЕҢ ДОСЫҢДЫ СЫЙЛА ҚЫМБАТТЫМ!
ДОСЫҢА СОНДА ДОСТЫҒЫҢМЕН ҒАНА, ҚЫМБАТСЫҢ,
ДОС БОЛАМ ДЕСЕҢ, МЕНДЕГІ ДОС ПЕН ДОСТАСҚЫН ,
СЕНДЕГІ ДОС ПЕН ДОС БОЛЫП СОНДА ТҰРМАҚПЫН!
Еркежан
Jaka_23.01
13-05-12 20:09
Мұқағали Мақатаевтың-Поэзия! менiмен егiз бе едiң? Өленiнiң толық нұсқасын тауып бере аласыз ба?
Suluhan
sulu_10.93
04-05-12 12:18
Agai sizge rahmet.Sebebi, Mukagali agamyzdyng olengderin okyp bir markaiyp kaldym.Asirese, "Gashykpyn" oleni katty unaidy.
Гүлдана
guldanakal
16-03-12 13:14
Ана сен бақыттысың жыламағын,
Жай түсіп жатқанда да жыламадың,
Тәңіріңнен мен едім ғой сұрағаның,
Сондықтан да жыламағын,жыламағын,
Бармын ғой,тірімін ғой,қасыңдамын,
Өлмеймін мен өзіңдей асылданмын.
Таусылып өз-өзіңнен шашылмағын,
Байырғы берекеңді қашырмағын.
Мен сенің қанықпын ғой көз жасыңа,
Өзім кепіл тот басып тозбасыма.
Екі жыр жазсам саған бірін арнап,
\\"Ана\\" деп жаздым ылғи сөз басына.
Тәңірім кеше көрсін кешірімді,
Аспанға жазам сенің есіміңді.
Ана сен бақыттысың тербете бер,
Құба талдан иілген бесігімді,
амангелді нурдаулет
нурдаулет умертаева...
27-02-12 13:49
cендер жаќсы доссыѕдар
Салтанат
saltan8181@mail.ru
09-02-12 13:00
Мукагали Макатаев Карасазда дуниеге келген , ал кенсайда жерленген . Тарихты бурмалаушылык осыдан шыгатын болу керек
Тимур
11-01-12 17:31
Алматыга жиберип деп окылсын.
Тимур
11-01-12 16:59
Мукагали ел ишине барады.Жигиттер акынды жаксы кутип алыпты,сыйлайды,тобелерине котереди.Ел адамдарынын кенпейил конилине риза болган акын аттанарда\\"Иттериннин барин ауылга жиберип,оздерин ауылда калгандарын негылгандарын\\"деп мунайган екен.
Айгерим
kairambekova_aigerim
28-09-11 19:53
Мұқағали Мақатаев

(1931-1976)
Шынайы поэзия өкілі, ғажайып ақындардың бірі Мұқағали Мақатаев қазіргі Алматы облысы, Райымбек ауданындағы Қарасаз аулында 1931 жылы 9 ақпанда дүниеге келді.
Балалық шағы соғыспен тұспа-тұс келген Мұқағали өлеңді он-он бір жасынан жаза бастайды. Алғашқы өлеңдері аудандық газетте жарық көрген Мұқағали шығармалары 1960-1970 жылдары үздіксіз басылады, бұл жылдарды ақынның қазақ поэзиясының биік шыңына көтерілген уақыты деп санауға болады.
Ауыл орта мектебін 1948 жылы бітіріп, өз ауылында комсомол, кеңес қызметтерінде болған. Кейін аудандық газетте әдеби қызметкер, Қазақ радиосында диктор болған, «Қазақ әдебиеті» газетінде, «Жұлдыз» журналында поэзия бөлімін басқарған. Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясында әдеби кеңесші қызметін атқарған.
Тырнақ алды туындылары Нарынқол аудандық «Советтік шекара» (қазіргі «Хан тәңірісі») газетінде 1948 жылдары жариялана бастаған. 1954 жылы бір топ өлеңі «Әдебиет және искусство» (қазіргі «Жұлдыз») журналында, одан кейін бір шоғыр жыры Ә.Тәжібаевтың сәт сапар тілеген сөзімен «Қазақ әдебиетінде» жарияланған.
Аз ғұмыры ішінде бірнеше лирикалық жыр жинағы мен дастандарын ұсынған. Жыр аудармасы саласында Шекспирдің сонеттерін, Дантенің «Құдіретті комедиясын» қазақшалады. Ақынның «Саржайлау», «Сөнбейді, әже, шырағын», «Кел, еркем, Алатауыңа» өлеңдеріне сазгер Н.Тілендиев ән шығарған.
Ақын тұрмыс тауқыметін тарта жүріп, әпербақан сынға ұшырағанда да "Ақынның ақындығы атақта емес, арда ғана" деген байламды берік ұстап, шен-шекпенге де, лауазым-атаққа да қызықпаған.
М.Мақатаев қаламынан "Қарлығашым, келдің бе?", "Дариға жүрек", "Аққулар ұйықтағанда", "Шуағым менің", "Өмір-дастан" т.б. жыр жинақтары туған. Қырық бес жасында қайтыс болған соң, Мұқағалидың екінші өмірі - өлмес ғұмыры басталды. Ақынның артында қалған мол мұрасы: "Соғады жүрек", "Шолпан", "Жырлайды жүрек", "Өмір-өзен" т.б. жыр кітаптары, "Қош, махаббат!" атты прозалық кітабы оқырманның қолдан-қолға түспей, іздеп жүріп оқитын шығармаларына айналды.
Өмірді сүюдің ғажайып үлгісін көрсеткен ақын Мұқағали "Жан азасы" (реквием) поэмасында өмір туралы гимн туғызды. "Аққулар ұйықтағанда" поэмасында ел наным-сенімін қастерлеу, сұлулық үндестігін жыр етсе, "Райымбек, Райымбек!" дастанында ел тарихын, ел басына қатер төнгенде қолына ту алып, жауына қарсы аттанған Райымбек Хангелдіұлының ерлігін суреттейді.
М.Мақатаев поэзиясы жұмыр жердің барлық мәселесіне араласқан, кең, ауқымды тақырыпты қамтиды. Оның туған жер, адамдар тағдыры, өмір мен өлім, ана мен бала, ақын мен ақындық, соғыс тауқыметі т.б. тақырыптағы лирикасы қайталанбас ұлттық сипатта, ұлттық зермен кестеленген.


Gul'ka
6442233@mail.ru
13-09-11 12:46
мұқағали қашан және қайда дүниеден озганын айтыныздаршы
Дина
Diko_0601
25-06-11 15:50
Мұқағали Мақатаевты кейбір деректерде Кенсайда жерленген дейди,осы рас па, білесіздер ме? Әлде туған жері Қарасазда жерленген бе?
Aigerim
aigerim_05.96@mail.ru
08-06-11 20:31
сезбейсин гой,сезбейсин гой сен мени,
кормейсин гой кереметти мендеги
тусинсенши сарсан болган пендени,
тусинсенши акыл-ойым кембе еди?
Aigerim
aikosha_05.a
08-06-11 20:22
Бугин менин туган куним ой бале-ай,
мына адамдар неге жатыр тойламай,
банкет жасап берер едим озим-ак,
танирдин жарытпайак койганы-ай

AIBEK
journalist.aibek@mail.ru
25-05-11 19:30
, Мұкағлиға (Поэзияның) жауабы

Мұкағали:Поэзия!
Менiмен егiз бе едiң?
Сен менi сезесiңбе,неге iздедiм?
Поэзия:Сеземiн мен,сеземiн,
Муңыңдыда.
Сырыңдыда ұгамын жырыңдыда.
Мен сенi жан танiммен сезгендiктен,
Өзiңмен егiз болып туылдымда.
Мұқағали:Сенi iздедiм кездескен адамдардан,
Бұлактардан,бақтардан,алаңдардан.
Шырақтардан,оттардан,жалаулардан,
Сенi iздедiм жоғалған замандардан.
Поэзия:Мен дағы,кез-келгенге бұйырмаймын,
Бұйырсам да,бiр арнага жиылмаймын.
Таланты тау қопарар бiр өзiңе,
Таңiрдiң бере салган сыйындаймын.

Мұкағалиға (менiң)жауабым.

Мұқағали:Көрер едiң,
Шаламын ба,отпын ба?..
Бiлер едiң,
Ақынмын ба,жоқпынба?..
Мен:Көрдiм талай,
Оттығынды лаулаған.
Бiлдiм талай,
Акын едiң,Абайға аумаған.
Мұағали:Түсiнер едiң,
Езбiн бе,алде ермiн бе?..
Мен Спартак бола алмадым,не шара,
Сенiң өзiң Цезарь болып кордiң бе?
Мен:Түсiндiм талай,
Ерлiгiңдi өлшеусiз.
Байқадым бiр,
Сен артықсың,ол сөзсiз!
Көрмеппiн мен Цезарь болып көрмеппiн,
Спартактан асып түскен ол сiзсiз.
Амал қанша?
Арамызда сiз жоқсыз...
Мұқағали:Сырым да-осы,
Жырым да-осы,
Алдыңда.
Байқашы бiр,
Бықсыдым ба,жандым ба?
-Махаңдар жок,
Махаңдардың сарқыты-
Мұқағали Мақатаев бар мұнда!
Мен: Сырыңды ұқтым,
Жырыңды ұқтым,
Тыңдадым.
Бықсымай бiр,
Жақсы болды жанғаның.
-Махаңдар жоқ,
Махаңдардың сарқыты-
Мұқағали
Маңгi-маңгi бар мұнда! ,
,
Қымбат
kimbat.81
24-05-11 14:13
\"Аққулар ұйықтағанда\" поэмасындағы \"Жетім көлдің\" шын атауы қандай екенін білсеңіздер айтыңыздаршы!
Азиза
aziza905
24-05-11 10:31
М. МАқатаев атамыздың Аққулар ұйықтағанда поэмасының мазмұны
Темірлан
Ilzhanov8084@mail.ru
13-05-11 19:12
"Мұқағали Мақатаев жырларындағы туған жер тақырыбы"- тақырыбына шығарма болса маган мэйлға жІберіңізші өтінем!
Асылбек
Batir_asil@mail.ru
13-05-11 15:09
- Туған жерің?
- Ұланымын, Қарасаз деп аталатын ауылдың.
- Туған жылың?
- 1931. Құрдасымын Шәмілдің.
- Жынысың кім?
- Еркекпін ғой, еркекпін!Және-дағы тәуірмін...
- Партияда барсын, ба?
- Жоқпын.
Бірақ, коммунистік көзқараспен қараймын.
- Шыққан тегің?
- Шаруамын.
Бар тірліктен бағалы оны санаймын.
- Білімің ше?
- Орташа ғой.
Алайда өзім жоғарыға балаймын.
- Ана тілің?
- Қазақша.
Қысылғанда орысша да, немісше де, тағы бар.
- Қайда істедің?
- Мынау «Еңбек кітапшамнан» танып ал.
Оқымаған, дипломсыз демесең,
Бір басымнан бар мамандық табылар.
- Міндеттісің бе әскерге?
- Міндеттімін.
Біздің әлі жас кеуде.
Жауынгердің ұлымын ғой,
Жанын қиған Мәскеуге.
- Сөгіс алып көрдің бе?
- Ол жағынан періште едім дей алмаймын
Мен мүлде.
Ойлы-қырлы бүл өмірде болады ғой мүлт кету,
Ол өзі бір еншісі ғой ездің әрі ердің де...
- Шетелдерде болдың ба?
- Болғамын жоқ.
Олар маған тұрған да жоқ қол бұлғап.
Қалсам болды, өлсем болды жәйіммен,
Осы отырған орнымда-ақ.
- Мекен-жәйің?
- Мекен-жәйім - жер менің.
Жерде жүрген ақын деген пендемін.
Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,
Мен өмірді жырлау үшін келгемін!


Құс боп ұшып жоғалсам, не етер едің?
- Сені іздеумен мәңгілік өтер едім.
- Отқа түсіп өртенсем, не етер едің?
- Күл боп бірге соңыңнан кетер едім.
- Бұлдырасам сағымдай не етер едің?
- Жел боп қуып, ақыры жетер едім.
- Қайғы әкелсем басыңа не етер едің?
- Қойшы, сәулем, бәрін де көтеремін.


mainura
mainura_zhanpeisova@mail.ru
07-05-11 10:50
рахмет
МАДИНА
Madina.a.kz
24-04-11 11:23
МАҚАТАЕВ МЕНІҢ ҮЛГІ ТҰТАТЫН АДАМЫМ
наргиза
janum-10.01@mail.ru
23-04-11 13:22
Салеметсiзбе...маган М.Макатаевтын досы Шамiлге арналган олендерi керек едi.....Отiнiш тауып бере аласыздарма.....
гука
guka_98
18-04-11 21:00
маган мукагалидің "өмір - дастан атты" жинағы қай жылы шыққан???
аа сосын " фариза"атты өленіңе ән жазған композитор кім

Ғалымжан
galymjan_94.94
16-04-11 21:21
Достар АРМАН дегенді калай тусінесіндер
аяжан
aioka-01@mail.ru
15-04-11 21:46
маған Өнер таусылмас қазына деген такырыпка әңгіме жазып жіберіндер!!!!! плиз!!!!!
Разгул
razgulya.bk.ru
04-04-11 14:28
Меніњ ењ ќадірлі де ќђрметті, пір тђтатын, сџйіп оќитын аќыным - Мђќаѓали Маќатаев. Мен оныњ жеке љмірі туралы білгім келеді (ѕйелі, ќызы).
асел
asel @mail.ru
14-03-11 14:20
ози олсе де олмес мурага айналган акын ел есинде манги калады!!!!!
нургул
miss-nukon@mail.ru
13-03-11 14:00
Мақатаев Мұқағали Сүлейменұлы (1931-1976) – қазақтың әйгілі ақыны. Туған жері Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Шалкөде ауылы. Топырақ бұйырған жері Алматы қаласы. Балалық бал дәурені соғыста қаза болып, анасы Нағиман Мұқағалидың өкшесін баса туған үш ұлды өзі асырап жеткізген. Орта мектепті интернатта жатып бітірген Мұқағали еңбекке ерте араласып, ауылдық кеңестің хатшысы, қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол қызметкері, жетіжылдық мектептің мұғалімі болады. Содан Нарынқол аудандық «Советтік шекара» газетіне орналасып, қаламгерлікке ден қояды. Мұнан соң «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің (1962-1963), «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат») 1963-1965, «Жұлдыз» (1965-1972) журналдарының редакциясында, Қазақстан Жазушылар одағында (1972-1973) қызмет атқарады.

Мұқағали Алматыдағы қазақ әдебиеті мен өнерінің қаймақтары шоғырланған ортада өткерген аз ғана жылдар ішінде өзіндік дара үнін, суреткерлік қайталанбас дарынын танытып, өнімді еңбектене білді. «Ильич» (1964), «Армысыңдар достар» (1966), «Қарлығашым келдің бе?», «Мавр» (1970), «Аққулар ұйықтағанда» (1973), «Шуағым менің» (1975) атты жыр жинақтарын көзінің тірісінде жариялап үлгерді.

Мұқағали поэзиясының қайнар көзі, шабыт тұғыры туған елі, өскен жері, Отан тағдыры, замана тынысы, замандастарының арман аңсары. Осының бәрін Мұқағали жас дарынға тән қайталанбас шеберлікпен, тәңірдің таңдайынан төгілгендей поэтикалық мінсіз үйлесіммен, әр жүрекпен тіл табысар сыршыл да шыншыл сезіммен, нағыз поэзияға ғана тән бейнелі образдармен бедерлеп, өлмес өнер деңгейінде туындатып отырған. Ол өз шығармалары арқылы қазақ поэзиясын жаңа биіктерге көтеріп, мазмұнын байытты. Мұқағали поэзиясы тек өнер үшін туындаған өнер деңгейіндегі ғана құбылыс емес. Оның өлмес өнері, қанатты поэзиясы қазақ халқының сезімін байытып, кісілігін биіктетіп, парасатын кемелдендіре түсті.

Мұқағали аударма саласында да өзіндік шеберлік шалымымен толымды еңбектер тындыра алды. Ол Дантенің «Құдіретті комедиясының» «Тамұқ» атты бөлімін, Шекспирдің «Сонеттерін», Уолт Уитменнің өлеңдерін қазақ тіліне аударды.


Шынайы поэзия өкілі, ғажайып ақындардың бірі Мұқағали Мақатаев қазіргі Алматы облысы, Райымбек ауданындағы Қарасаз аулында 1931 жылы 9 ақпанда дүниеге келді.
Балалық шағы соғыспен тұспа-тұс келген Мұқағали өлеңді он-он бір жасынан жаза бастайды. Алғашқы өлеңдері аудандық газете жарық көрген Мұқағали шығармалары 1960-1970 жылдары үздіксіз басылады, бұл жылдарды ақынның қазақ поэзиясының биік шыңына көтерілген уақыты деп санауға болады.
Аңын тұрмыс тауқыметін тарта жүріп, әпербақан сынға ұшырағанда да "Ақынның ақындығы атақта емес, арда ғана" деген байламды берік ұстап, шен-шекпенге де, лауазым-атаққа да қызықпаған.
М.Мақатаев қаламынан "Қарлығашым, келдің бе?", "Дариға жүрек", "Аққулар ұйықтағанда", "Шуағым менің", "Өмір-дастан" т.б. жыр жинақтары туған. Қырық бес жасында қайтыс болған соң, Мұқағалидың екінші өмірі - өлмес ғұмыры басталды. Ақынның артында қалған мол мұрасы: "Соғады жүрек", "Шолпан", "Жырлайды жүрек", "Өмір-өзен" т.б. жыр кітаптары, "Қош, махаббат!" атты прозалық кітабы оқырманның қолдан-қолға түспей, іздеп жүріп оқитын шығармаларына айналды.
Өмірді сүюдің ғажайып үлгісін көрсеткен ақын Мұқағали "Жан азасы" (реквием) поэмасында өмір туралы гимн туғызды. "Аққулар ұйықтағанда" поэмасында ел наным-сенімін қастерлеу, сұлулық үндестігін жыр етсе, "Райымбек, Райымбек!" дастанында ел тарихын, ел басына қатер төнгенде қолына ту алып, жауына қарсы аттанған Райымбек Хангелді ұлының ерлігін суреттейді.
М.Маңатаев поэзиясы жұмыр жердің барлық мәселесіне араласкан, кең, ауқымды тақырыпты қамтиды. Оның туған жер, адамдар тағдыры, өмір мен өлім, ана мен бала, ақын мен ақындық, соғыс тауқыметі т.б. тақырыптағы лирикасы қайталанбас ұлттық
сипатта, ұлттық зермен кестеленген.

Айя
aiia.daribaeva
06-03-11 12:54
Ей кунадан пак жас жандар
Капелимди кателикке баспандар
Косыларсын колыстасып саспандар
Махаббатпен ойнаганды тастандар
тоғжан
togzhan.cat@mail.ru
02-03-11 18:26
шеше сен ба0ыттысын -ле43н тауып бер3н3зш3
Shakizada
shako__96
27-02-11 17:40
Mukagali Makataevtin sen degen oleni kandai?
Мейрамбек
bisengali_
23-02-11 14:33
Мўќаєали Маќатаев
(1931-1976)
Шынайы поэзия ґкілі, єажайып аќындардыѕ бірі Мўќаєали Маќатаев ќазіргі Алматы облысы, Райымбек ауданындаєы Ќарасаз аулында 1931 жылы 9 аќпанда дїниеге келді.
Балалыќ шаєы соєыспен тўспа-тўс келген Мўќаєали ґлеѕді он-он бір жасынан жаза бастайды. Алєашќы ґлеѕдері аудандыќ газете жарыќ кґрген Мўќаєали шыєармалары 1960-1970 жылдары їздіксіз басылады, бўл жылдарды аќынныѕ ќазаќ поэзиясыныѕ биік шыѕына кґтерілген уаќыты деп санауєа болады.
Аѕын тўрмыс тауќыметін тарта жїріп, јпербаќан сынєа ўшыраєанда да \"Аќынныѕ аќындыєы атаќта емес, арда єана\" деген байламды берік ўстап, шен-шекпенге де, лауазым-атаќќа да ќызыќпаєан.
Толыєыраќ...
Ґлеѕдер
Біреулерді мерт ќылып аламын деп
Егер де айта алмасам айтарымды
Керек осы адамєа
Кереметі-ай,мына жарыќ сјуленіѕ
Мен сені саєынєанда
Сиыр айдап ґріске ертеѕменен
Ќўмєан алєан...
Їзіліп тїскен алмадай
1941 жыл. Аќпан.
He айтам саєан, жаным-ай
He деген керемет кїн
He жетпейді?
He келіп, не кетпеген бўл єаламнан
He пайда кїрсінгеннен, ґкінгеннен
Heгe жыламасын?!
Miнe, таєы ашу келіп, алќымыма тыєылды
Ілініп тїн тўр тауларєа
Абысындар
Автограф
Адалмын деп, араммын деп айта алман
Адамды адам тїсінбеу -- бір аќырет
Адамзаттыѕ ўрпаєы
Адасќан шаєала
Айтатын саєан сырым бўл
Айыєып келем
Аласарып Ай батќан
Алаула, шындыќ - аќ жалын
Алматыныѕ аспаны
Алпысќа келдіѕіздер
Алтын адам
Анау - аспан, мынау - баќ
Апырмай, туєан жер-ай
Арман ќуып...
Армысыѕдар, адамдар!
Арулар
Арыз жазып кетейін
Асыєып алыс кїндерге
Аттандырып тым тјтті сјттерімді
Аттанєанда
Аулаќ, аулаќ
Аулыѕа бір келгенде...
Ауыздыќтап тўра алсын арманды кім
Ауєанбай
Аякґз - ару
Аєажан
Аќ кимешек кґрінсе
Аќиќаттыѕ ауылы
Аќын ініге
Аќынды аќын оятпаса, болмайды
Аќынныѕ ауылы
Аќынєа
Аѕса, жаным
Аѕсап жїріп, кездестік
Аѕєал досым-ай
Біздіѕ кґктем
Біздіѕ їйге кґктем келді, ќыз келді
Біздер жеѕдік!
Білгішіме
Бір келіншек
Бір кїніммен ќоштастым
Бір јн бар бїгінгі ўрпаќ естімеген
Бір јѕгіме ќозєашы ауыл жайлы
Бір ґлеѕі - бір елдіѕ мўрасындай
Біреулерді мерт ќылып аламын деп
Бабаларым, раќмет сендерге
Байќа, ќалќам!
Барлыєы да менікі
Баспа, мўнар!
Басыма меніѕ, баќ, ќондыѕ
Басымнан ќорќам
Басќа жыл
Батар кїн
Бауыржан Момышўлына
Баќ мекен
Баќыт деген
Баќытым меніѕ алыста
Бесік басында
Беташар
Бетховен
Бибігїлге
Бозќараєан
Болашаќ дјрігерге
Болашаќтыѕ елшісімін
Бўзылєан їй
Бўлќынып жатыр
Бўрын ылєи ќўс сайрайтын тереземніѕ алдында
Бјрін де ќойшы...
Бјріне де тїсінем
Бјріне де тїсінем
Бјріне жауаптымын
Дариєа, домбырамды берші маєан
Дастарќан їстінде
Дейтін еді ќарт аќын
Дос болам десеѕ
Дўшпаныѕ бар ма?
Дјрігеріме
Егін салдым
Ей, Бауырым!
Ей, меніѕ ќиын ґткелім
Ей, ґмір
Елім барда
Елім, саєан єашыќпын!
Елес жайлы естелік
Емханада
Ертеѕ біз жол жїреміз
Есіѕде ме?
Есіѕе мені алєайсыѕ
Ескі жўртта
Ескі јнді, шеше, ќозєама!
Еске алу
Еш нјрсеніѕ керегі жоќ
Жігіттер, маќтанбалыќ
Жазылар естеліктер мен туралы
Жазєырма мені, жан-аєа
Жалаѕ аяќ ќыз
Жалєыз кґкек
Жаман ґлеѕ
Жанарсыз адам келеді
Жанарым
Жантыќтыѕ туысќаны
Жаным, сен жасымаєын
Жаным-ай!
Жарыќ дїние-ай!
Жас бала
Жасасаѕ ќайыр,ќарыз...
Жастыќ
Жаєымпаздар мен...
Жездіде
Жетінші ноябрь, Алматы
Жетісу
Жиі енеді
Жолдастарєа
Жоќ, дјрігер
Жылќыбайдыѕ жїрегі
Жыр-ошаќ
Жырлар жазам
Жырласам ба екен
Жїр
Жїр, ќалќам
Жїрегім меніѕ - жанартау
Жїрегім, жїйкем, бар тўлєам
Жїрегімде жїргені-ай бір ќауіптіѕ
Жїрек арызы
Жїрек демін алєанда
Жїрек неге зат болып жаралмаєан?!
Жўлдыздар сґніп барады
Жўмбаќ
Жўмыстан соѕ
Жјй єана кґѕілде жоќ ќалаєаным
Зираттаєы жыр
Зоопаркте
Иек артќан теѕізге мїйістейін
Ильич салєан ізбенен
Интервью
Кейіме, інім
Кел, болашаќ
Кем болып жаралєам жоќ мен ешкімнен
Кетер ме екем
Кешіріѕдер
Кешіргін, ќала!
Кеѕ дїние, тґсіѕді аш, мен келемін
Кїзетші
Кїй ќаласа єой
Кїміс жалды кїн дейтін кґлікпенен
Кїн ауысып барады
Кїн бїгін кїѕіреніп
Кїн жылыєан, жер жібіген
Кїн шуаєым
Кїндестік ќўрысын!
Кїрсінбеші
Кґзіѕ нўрсыз дейсіѕ сен
Кґктем де келер
Кґктемде
Кґліѕ ќайда, туєан елім?
Кґреміз
Кґрерміз
Кґрмеймін...
Кґшеде
Кґѕілім
Кґѕілде јн, кґгімдегі Кїн кґруші ем
Лайсаѕда
Лашынєа
Мінез
Майгїліме
Майгїлге
Майданныѕ бјйгесіне
Масаќ
Махаббат бейуаќытта табыспайды
Махаббат диологы
Махаббат моласы
Махаббатым ґзімде
Махамбеттер, Абайлар-ай
Маєан, ќўрбым, кектенбе
Маѕдайда бір тал шашым аєарыпты
Мен - донормын
Мен - Октябрь
Мен білмеймін,нe болады кїні ертеѕ
Мен деген - ырза, мјз бала
Мен таулыќпын!
Мен ќарапайым ќарттарды сїйем
Мен-даєы ґлеѕ жазбаймын
Меніѕ анкетам
Меніѕ кішкентай кїнім
Меніѕ маќсатым
Меніѕ єасырым
Миллиард дастарќаны
Москвадан кетерде
Музаєа
Мына ќасќа...
Мыќтымын єой дегенмен...
Мїйісте
Мјѕгілік жастыќ
Наурыз
Нені аѕсаймын
Несіне асыєады?!
Несіне ґмір сїргенсіѕ
Неѕді сеніѕ аѕсаймын, бала шаєым?
Ол шаќты ќайтем
Оралыѕдар
Орта жолда
Оспанхан Јубјкіровке
Отан
Отан туралы
Отыз бесінші кґктемім
Отыздан асып барамын
Пай, пай!
Поэзия
Пушкинмен ќоштасу
Революция жаѕєырыєы
Реніш
Сабырханєа
Сал-сал жырым
Самал есті
Санаулы меніѕ саєатым
Сап-сары жапыраќтар
Сарыжайлау
Сахараныѕ шўбырєан тїйелері
Саяхат
Саєатым ќайда, саєатым
Саєым боп аќќан сан жылдар
Саєындым єой
Саєыныш
Саєыныштан сарєайып сары ќайыѕ
Сезім
Сен
Сен Батыста, мен Шыєыста
Сен бе едіѕ?
Сен жастыќтыѕ саќшысы
Сен маєан шарфыѕды бер
Сен меніѕ
Сен меніѕ жїрегімді жазалама
Сен шаќырсаѕ, мен бармай
Сен ќартайды дегенге
Сен ќартайды дегенге
Сен їшін
Сен јлі тірі ме едіѕ?
Сені азамат дегенге...
Сеніѕ кґзіѕ тїпсіз тереѕ тўѕєиыќтан жаралєан
Серіксіз бе едіѕ, ќўрбыжан?..
Сергей Есенинге
Сол тїні
Солай
Солдат арманы
Сонарда
Сонда да біз...
Сонымен кїндер ґтті
Соєыстыѕ соѕєы кґктемі
Соќ, жїрек!
Соќ, жїрек, солќылда, ми
Соќпаќ
Суыќ кїз сўрєылт...
Сыбаєам ќайда?
Сынауєа тіптен ќўмар кім кґрінген
Сыныќ ќанат шаєалам
Сыр
Сырќат сыры
Сїйген ерін
Сїрініп кетпе
Сјби - ана
Сјби болєым келеді
Сјби ґсіп келеді
Сјлемдеме
Сјуір айы
Тay бір аѕыз
Тілегім ќайда меніѕ кґкке ґрлеген
Тілектеске
Тірі адамдар ґлмесін
Тарту
Тау бўлаєы да аєады
Тау ґзені тентек ќой, тасып жатыр
Тауда ґстім
Таудай болєым келеді
Таудаєы кґктем
Таудаєы нґсер
Тауєа келсеѕ
Таєдырмен бетпе-бет
Таєы да кїз, таєы, міне, сары таѕды ўзаќ тїн
Таєы да Майгїлге
Таѕ алдында
Токарьдіѕ соѕєы сґзі
Толєау
Тоќта, ботам
Туєан жерге
Тїйсік
Тїнгі Алматы
Тїсіме тау кіреді...
Тўлпарларыммен біргемін
Тўнжыраєан ояу баќ
Тўрсын солай, болсын солай бјрі де
Тґлегенге
Фантазия
Фаризаєа
Хал мїшкіл, ќалќам
Хал сўрама, жыр сўра
Халыќќа хат
Халќым барда
Хан тјѕірі
Хат
Чили - шуаєым меніѕ
Шаршадым білем
Шау тартып ќалыпсыѕ-ау, ќайран шабыт!
Шеше, сен баќыттысыѕ
Шыда, шыда
Шындыќ туралы
Шўбат пен бота
Шјмілге жазєан хаттардан
Єабаѕа
Єасырлар съезі
Єашыќпын!
Ќабаєы таудыѕ ќатулы
Ќазаќ жері
Ќазаќстан
Ќаздар ќайтып барады мекеніне
Ќазынам бар
Ќай кїні меніѕ тјмамдалады дастаным?
Ќайдасыѕ кґріктім, гґзелім
Ќайран бауыр
Ќайран жандар
Ќайран жеѕгем
Ќайран Ќарасазым-ай!
Ќайырлы таѕ
Ќайырымды ќарындас
Ќап-ќара, єажап, сиќырлы
Ќапырыќ бјрі
Ќар жауып тўр
Ќара шалєы
Ќара ќамба
Ќара ґлеѕ
Ќарлыєашым, келдіѕ бе, ќаршыєадан саумысыѕ?
Ќарт аќынныѕ дегені
Ќарєа адым жерде тўр еді меніѕ баќытым...
Ќасым солай болмаса...
Ќасыѕда жїрсем
Ќасќырєа
Ќашанєы бўлай ґтеміз
Ќиын не бар?..
Ќойлы ауылда
Ќоштасу
Ќоя тўрыѕдар
Ќыз сыры
Ќыздарєа
Ќызыма
Ќызыќ ґмір
Ќызыќпа, ќыз!
Ќырыќта дјнеѕе жоќ дара тўрєан
Ќырќа бар
Ќырќыншы жылдар
Ќырќыншы жылдардаєы бесік жырынан
Ќыс келген кїні
Ќысыраќтыѕ їйірі
Ќўрдастарєа
Ќўрмет хат
Ќўрметтеѕдер, жиырмасыншы єасырды
Їнсіздік
Їш баќытым
Ўлыма
Ўям меніѕ
Ўят болды-ау
Ўќсастыќ
Јбділдаєа
Јйелдер-ай
Јке
Јке аманаты
Јке сґзі
Јкеме
Јулие
Ґзімніѕ есебімше...
Ґзеніне асыќќан бўлаќтайын
Ґкінбеймін
Ґкпелетті дей алман ґмір мені
Ґкпелеттім...
Ґледі кімдер, туады кімдер
Ґлеѕ деген тумайды жайшылыќта
Ґлеѕ керек
Ґмір дейтін
Ґмір жайлы
Ґмір сїрейік алмасып
Ґмірімді несіне жек кґремін
Ґтініш
Ґтелер ме?
Ґткінші жаѕбыр
Ґлеѕдер
Болады деп арманда
Поэмалар
Алтай - Атырау
Аппассионата
Аќќулар ўйыќтаєанда
Бала шаќтан - болашаќќа
Большевиктер
Жыр жалєасы
Мавр
Моцарт. \"Жан азасы\"
Райымбек! Райымбек!
Соѕєы минуттар
Єасырлар

Фанат
world_riddik@mail.ru
22-02-11 10:11
Мукагали атамыз мачо болган гой арагын ишип алып олендерин жазган
Гули
guni-9898
18-02-11 16:53
фариза қыз атты әнін сөзі керек
Акмарал Амантайева
P_akmaral96
18-02-11 16:15
Озен де жок сыймаган арнасына,
жылгада жок даламен жалгасуга.
Таска тунган жанбырдын тамшысындай,
калай биткен мына кол тау басына?!
Молдирейди,карайды карга,шынга жалгыздыктан жамандык барма сірә?
Канша гасыр отти екен,канша заман?
канша урпак кетти екен,каншама адам?
канша шырша ости екен, кулады екен.
Жетимколге караудан шаршамаган?
Жетимколден су ишкен канша марал,
Канша киік калды екен сай-салада?
Канатынан үзіліп ән самала,
Каншама акку кетті екен --ансаган ән?
Ортаймаған жетімкөл толмаған да,
Болған өмір ұқсайды болмағанға.
Сызат та жоқ бетінде сызак та жоқ,
айдынына аққуы конбағанба?!
Шыңғыс
ee_kz@mail.ru
18-02-11 11:04
Мадина мен сені сүйем
Ляззат
lazat_1996
18-02-11 09:00
Аққу-киелі құс деген шығарма керек еді?????тауып бере аласыздарма немесе қайдан табуға болады?өтініш!!!!!
Айгерім
aigera_92_zh
15-02-11 06:07
Салеметсізбе!М.Мақатаевтің суретін тауып бере аласызба:
Думан
dakon_1998
11-02-11 15:32
Мақатаев Мұқағали Сүлейменұлы (1931-1976) – қазақтың әйгілі ақыны. Туған жері Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Шалкөде ауылы. Топырақ бұйырған жері Алматы қаласы. Балалық бал дәурені соғыста қаза болып, анасы Нағиман Мұқағалидың өкшесін баса туған үш ұлды өзі асырап жеткізген. Орта мектепті интернатта жатып бітірген Мұқағали еңбекке ерте араласып, ауылдық кеңестің хатшысы, қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол қызметкері, жетіжылдық мектептің мұғалімі болады. Содан Нарынқол аудандық «Советтік шекара» газетіне орналасып, қаламгерлікке ден қояды. Мұнан соң «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің (1962-1963), «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат») 1963-1965, «Жұлдыз» (1965-1972) журналдарының редакциясында, Қазақстан Жазушылар одағында (1972-1973) қызмет атқарады.
Мұқағали Алматыдағы қазақ әдебиеті мен өнерінің қаймақтары шоғырланған ортада өткерген аз ғана жылдар ішінде өзіндік дара үнін, суреткерлік қайталанбас дарынын танытып, өнімді еңбектене білді. «Ильич» (1964), «Армысыңдар достар» (1966), «Қарлығашым келдің бе?», «Мавр» (1970), «Аққулар ұйықтағанда» (1973), «Шуағым менің» (1975) атты жыр жинақтарын көзінің тірісінде жариялап үлгерді.
Мұқағали поэзиясының қайнар көзі, шабыт тұғыры туған елі, өскен жері, Отан тағдыры, замана тынысы, замандастарының арман аңсары. Осының бәрін Мұқағали жас дарынға тән қайталанбас шеберлікпен, тәңірдің таңдайынан төгілгендей поэтикалық мінсіз үйлесіммен, әр жүрекпен тіл табысар сыршыл да шыншыл сезіммен, нағыз поэзияға ғана тән бейнелі образдармен бедерлеп, өлмес өнер деңгейінде туындатып отырған. Ол өз шығармалары арқылы қазақ поэзиясын жаңа биіктерге көтеріп, мазмұнын байытты. Мұқағали поэзиясы тек өнер үшін туындаған өнер деңгейіндегі ғана құбылыс емес. Оның өлмес өнері, қанатты поэзиясы қазақ халқының сезімін байытып, кісілігін биіктетіп, парасатын кемелдендіре түсті.
Мұқағали аударма саласында да өзіндік шеберлік шалымымен толымды еңбектер тындыра алды. Ол Дантенің «Құдіретті комедиясының» «Тамұқ» атты бөлімін, Шекспирдің «Сонеттерін», Уолт Уитменнің өлеңдерін қазақ тіліне аударды.
Мұқағали-мәңгілік жыр ,ХХІ-ғасырдың төл перзенті және қазақ поэзиясындағы творчествосы күрделі нар ақындардың бірі – Мұқағали Мақатаев. Бүгінгі таңда Мұқағалидың поэзиясы адамның жансарайын жаңғыртып, ой-санасын сәулелендіріп, болмыс-бітімін жаңаша жасандыра, жарқырата түсетін нақты рухани күшке айналып отыр. М.Мақатаев қай өлеңінде, қай дастанында болсын ел алдында еркін сөйлеп, емірене еркелеп, тосылмай толғап, жан сырын жайып салатын жомарт ақын.
Қазақ халқы өзінің бар арман-мақсатын, мұң-қайғысын, үміт-тілегін Мұқағали мұрасы арқылы жалғанның жарығына жария етті. Оның өлеңдеріндегі образ - кілт сөздің қайталанып келуі музыкалық өрнектің де міндетін атқарғанын, кейіннен ақын жырларына жазылған әуен-саздарынан байқалады.
М.Мақатаев бүгінде бүкіл халықтың сүйіспеншілігіне бөленген сүйікті ақыны. Ақын жүрегін жарып шыққан ойлы жырлар кім-кімнің де көңіл пернесін дөп басып, жанына майдай жағып, сыр бөлісуге шақырып тұруы қандай ғажап. Жырларының бағасын, құдіретін ақынның өзінен асырып айта алмаспыз.

Динара
diko_98.10_98
10-02-11 05:45
Рахмет достар
samat
09-02-11 14:45
мұқағалидің азан шақырып қоиған есімі
асема
94.asemoka
08-02-11 15:37
Аққу туралы мақал-мәтелдер керек еди калай табуга болады???

Альмира
n.almira-94
07-02-11 12:29
Сєлеметсіз бе?!М±ќаѓали Маќатаев пен Н±рѓиса Тілендиевтіњ достыѓы туралы материал ш±ѓыл т‰рде керек болып т±р!!!!!тауып бере аласыздар ма?????µтініш!!!!!рахмет!!!!!)))))
айгуль
aika_tleu;anova
05-02-11 11:58
салеметсызбе мен мұқағали мақатаевтын өмыр баянын былгым келеды қай жерде тұды екенын барын былгым келеды
арман
arman-1998
05-02-11 07:15
Мұқағали Мақатаевтын арыз жазып кетейын оленын тауып бересындерме

Gulmaral
gulya_96.kz
04-02-11 18:45
Мақатаев Мұқағали (Мұқаметқали) Сүлейменұлы (1931жылғы, Алматы облысы Райымбек ауданы Қарасаз аулы – 27.3.1976ж.Алматы қаласы)–ақын.
Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұстас келді. Ол XX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақыны.Әкесі соғыста қаза тауып, анасы мен әжесінің тәрбиесінде өсті. 1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепке мұғалім болды. 1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі, Қазақ радиосында диктор, Шалкөде ауылында Қызыл отау меңгерушісі, Нарынқол ауданында «Советтік шекара» газетінің (қазіргі «Хан-тәңірі», жауапты хатшысы, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде, «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат»), «Жұлдыз» журналдарында әдеби қызметкер. Жазушылар одағында поэзия бөлімінің кеңесшісі қызметтерін атқарды.1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданып, 1973-1974 жылы Мәскеудегі Әдебиет және өнер институтында оқыды. Ақынның тұңғыш өлеңдері «Қырман басында», «Қойшы бала - Әкітай» аудармасы «Советтік шекара» газетінде жарияланды (1949ж). «Інімнің ойы», «Шебер» өлеңдері «Жастық жыры» атты жинаққа енді (1951ж). Мұқағали шығармалары оқушының жүрегіне сәуле түсіреді. Өйткені ақын туған жерін, туған халқын, ана тілін жанындай сүйді.Оның кез келген шығармаларынан жердің, елдің биік рухы сезіледі. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған Ә.Тәжібаев: «Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау жас жеткіншек жеткенде, мақтанбасқа бола ма?!»-деген еді («Қазақ әдебиеті», 18.3.1960ж.). Мақатаевтың «Ильич», «Ақ қайың әні», «Ару-ана», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандастар», Чили-шуағым менің», «Шекарада», «Большевиктер», «Өмірдастан», «Арман», «Шолпан», «Досыма хат», «Отаным, саған айтам», «Райымбек! Райымбек!»,«Қашқын», «Моцарт.Жан азасы» атты поэма-толғаулары бар. 650-ден астам лирик. өлеңдерінде адам өмірінің мәні, әсемдік пен сұлулық, тазалық, ерлік, елдік, туған жер турасында терең толғаған. Ақын өмірінің соңғы кезеңінде жазған «Моцарт.Жан азасы» реквиемі пәлсапалық мазмұны, психологиялық тіні өзгеше туынды. «Табыт үні», «Халық үні», «Жесірлер үні», «Бесік жыры» аталатын 4 бөлімді туындының әрбір бөлімінде бірде табыт, бірде жесір-Ана, бірде Жер-Бесік атынан Өмір мен өлім туралы философиялық пайымдаулар айтылған. Ақын Моцарт тағдырын тілге тиек ете отырып, өмір туралы өз жанының оптимистік рухын, әрбір адамның жан түкпіріндегі арман-әнін жеткізеді. Ақын қай тақырыпта жазса да жалған сезім, жылтырақ сөзге әуес болмады.,ол туралы: «Мен жырлаймын, Сырласамын, Сыры бір замандаспен мұңдасамын.Көгендеп жыр қосағын. Келмейді жыр жасағым» немесе «Тіпті де мен емес-ті «Мен дегенім... Өзгенің жаны-сырын ұғу үшін. Өзімді зерттегенді жөн көремін»-дейді. Мұқағали шығармашылығының тіні «өзін-өзі» зерттеуден тұрады. Мұқағали поэзия құдіретін адамдық асыл сезіммен байланыстыра қабылдайды.Өмірдегі жақсылық, махаббат атаулының негізі де осы аяулы сезімінде:
Поэзия!
Менімен егіз бе едің?
Мен сені сезесің бе, неге іздедім?
Алауыртқан таңдардан сені іздедім,
Қарауытқан таулардан сені іздедім.
Мақатаевтың «Өмірдастан» атты топнамалы толғауында жесір жеңге (Дариға) образы арқылы халық өмірі мен адамдық , азаматтық, адалдық , ар-намыс, рух пен нәпсі арасындағы толассыз күрес психологиялық шиеленіс арқылы шебер жеткізілген. Мақатаевтың шеберлігі өзі өмірден көрген-білгенін көңіл елегінен өткізе терең жеткізуінде.
Мұқағали Мақатаев дәстүршіл ақын, ол өлеңге интонация, инверсия, мазмұн, тұрғысынан жаңалық енгізген.


Асқар тауы қазақтың
Мұқағали өлеңдерін сүйіп оқымайтын қазақ жоқ. Соншама әсерлі жырлары менің де жүрегімді жаулап алған.
Ақынның қалам тартпаған тақырыбы қалмапты.Ана мұңын, әже зарын, жетім-жесір қайғысын, ердің ерлігін, пәк махаббаты, адалдықты, достықты жырға қосты.Халқым, елім деп еңіреп өтті.
Иә, ақын бір күндік сәуледей ағып өткен қысқа ғұмырында ұрпақтарға ұлан-ғайыр мұра қалдырған.
Ақынмын деп мен қалай айта аламын,
Халқымның өзі айтқанын қайталадым,
Күпі киген қазақтың қара өлеңін,
Шекпен жауып өзіне қайтарамын,-
деп ақынның өзі айтқандай, Мұқағали мен халықтың арасында рухани-табиғи байланыс мықты.Аудан орталығында ақиық ақын Мұқағали Мақатаевқа арналған музей бар.
Мұражайды ақынның туысы, тай құлындай тебісіп кеткен досы Әбдіке Асанов басқарады. Экспонатқа өте бай. Мұқағалидың туғаннан қайтыс болғанға дейінгі сурттері жинақталған. Өзі ойнаған дойбысы, аңға шыққанда атып алған түлкісінің терісі, өлеңдерінің жинақтары, Мұқағали туралы мақалалар, тұрған үйінің макеті көзге ыстық басылады. Әбдіке Асанов ерінбей-жалықпай әрбір заттың тарихы туралы сыр шертті.
Қайтып келе жатқанда оның мынадай өлең шумақтары тілімізге оралды.
Айқай, заман!
Даласына қаласы жарасуы-ай...
Айналып Ақмоланы қимай барам,
Аман бол, айналайын, мидай далам.
Мұқаң сол кезде-ақ Сарыарқа төсін осылайша жырға қосқан.Нағыз өнер құдіреті деген осы.Мұндай ақыны болған халық – бақытты халық.

Менің бір досым
Ана бір жыл Алматыға келгенде,
Өз аузынан досым былай деп еді:
-Дүниенің барлығын да өлеңге
Сыйғызатын ақын болғым келеді.

Былтырғы жыл Алматыға келгенде,
Былай деген сөзің ұқтым батырдың:
-Шалқар ойым сыймайды екен өлеңге,
Алты актілі пьеса жазып жатырмын.

Биыл тағы Алматыға келіп ем,
Досым менің барлығын да тастапты.
Ақысы мол, өзі қалың, жолы кең,
Екі томдық романын бастапты.
1958ж.


Маржан
pearl_96
03-02-11 14:05
Мұқағалидай ақын 100 жылда 1 рет туады. Ол кісінің өлеңдері қазақ поэзиясында қайталанбайтын асыл қазына. Байқасаңыздар ол кісінің өлеңдеріндегісөздердің орынын ауыстыруға мүлде келмейді. Егер ауыстырсақ өлеңнің мағынасы қалмайды. Ол кісі суырып-салма ақын болған екен. Оған бір далел: Мұқағалидің ақын екеніне күмәні бар ақын ағамыздың екі досы болыпты. Бірі оператор мамандығын оқыса, екіншісі коператор (бұрынғы кезде сатушы дегенді осылай атаған) болып қызмет атқарады екен. Бір күні әлгі екі досы Мұқағалиді сынамақ болып, Алматыдағы Қазақстан (Кеңес Одағының құрамында болған кезде Алматыда болған көше) көшесінің \"Алматы ресторанының\" жанында күтеді. Сол кезде Мұқағали осы көшеден өтіп бара жатқанда, жаңағы екі досы ақынды қолтығынан ұстап:
-Бізге дәл қазір, осы жерде өлең шығарсаң, мына ресторанға кіргізіп, тамақтандырамыз,-дейді. Сонда Мұқағали ағамыз ойланбастан:
-Оң жағымда оператор, сол жағымда коператор,
Екеуі мені ресторанға апара жатыр,- деген екен.
Бірақ бір өкінштісі ақын ағамыздың өмірдегі жолы өте ауыр болған. Тек Мұқағали емес, қазақтың басқада ақындары көзі тірісінде қадірі болмаған. Қазақтың кемшілігіде осында елді алға сүйрейтін даналарды көзге ілмейді. Керісінше өз қалтасын ойлайтындар олар үшін ауадай қажет.
Мұқағалидің әйелі де Мұқағалидің қадірін түсіне алмаған. Оның үстіне Майгүл деген қыз 3 жасында дүние салып, одан қалса ақының озі бауыр рагіне шалдығып, өмірінің соңында ауруханада болған.
Әйелі Мұқағалиді қадірлемеседе, ол кісі ешқашан өзінің жарынан басқа әйел затына қарамаған. Кейбіреулер Мұқағалидің \"Фаризаға\" деген өлеңіне қарап олардың арасында бір сезім болған деп ойлайды. Бірақ ол олай емес. Оған да бір дәлел: Фариза апамыз қыз кезінде бір жігітпен жүрген екен. Біраз уақыттан соң, әлгі жігіт Фаризаны тастап кетеді. Сол кезде Фариза \"Мен сонда жылап қалғам\", \"Әйелдің монологы\" деген өлеңдерін жазған. Ол өлеңінде \"бұдан кейін жігіттерге сенбейтін боламын\" деген сияқты мағына келтіреді. Шынындада ол кісі кейіннен ешқандай ер адаммен байланыспай, тұрмысқа шықпай жалғыз өзі өмір сүрген. Сөйтіп жүргенде \"Жазушылар Одағына\" мүше болған Мұқағали Мақатаевті жолықтырады.Бірақ олар тек дос ретінде араласқан. Себебі Фариза жалғыз өзі, оған ішіндегі сырын айтатын адам қажет. Мұқағали да әйелі болсада, ол өз әйеліне сырын ешқашан айта алмаған. Демек, оғанда сыр шертер дос керек болған. Міне, осылай жақын достар болып кеткен.
Маржан
pearl_96
03-02-11 13:28
Ғашықпын
Ғашықпын, шын ғашықпын сол адамға,
Мен болмасам, болмайын сол аман ба?
О, Тәңірім, неткен жан қайрылмайтын,
Жүрегі еттен бе алде, қоладан ба?
Ғашықпын!
Қайтіп оны жасыра алам?
Бір алтын оның әр тал шашы маған.
Сағынайын, таусыла сағынайын
Сағынышқа жаралған ғашық адам.

Мадина
madina-99-2010@mail.ru
02-02-11 12:12
маган мукагали макатаевтын кара сози керек отинем тауын бериниздерши
Жанка
janka_20.93
31-01-11 11:18
мақаатаевтың ғашақпын өлеңін тауып берініздерші
RAIHAN BESCEMPIROVA
Algan_78 mail.ru
28-01-11 09:22
Мұқағали Мақатаевтуралы суретімен
Дана
zharkyn2@list.ru
22-01-11 07:30
мұқағали мақатаев құдіретті комедия кайдан табуга болады???
Дана
zharkyn2@list.ru
22-01-11 07:29
мұқағали мақатаевтын құдіретті комедиясын кайдан табуга болады?
Гуля
14-01-11 07:43
Сәлеметсіз бе!!Маған Мұқағали Мақатаевтың Туған жер туралы өлеңдерін тауып беріңіздерші!!!Өте қатты керек боп тұр!!!Алдын ала көп РАХМЕТ!!!
нурайка jan
nuraika_2000_nuraika
21-12-10 12:17
21.12.2010 сағ 20:00-ге дейін өтирк жайлы мақал мәтел тауып бериндерши
Гаухар
www.01.kz@mail.ru
10-10-10 23:23
құрметті достар маған м,макатаевтин олендеоин тауып бериндерш аа

Абай Маркенов
abai_markenov@mail.ru
04-10-10 15:12
Кґнеміз де...


Ќайтер едіѕ ґмірге келмегенде,
Кґнесіѕ де...
Ќайтесіѕ кґнбегенде?
Кґресіѕ де...
Ќайтесіѕ кґрмегенде?
Кґлден тамшы бўйырмас шґлдегенде.

Ќадірлі дос,
Халіѕді ўєып тўрмын.
Кїйзелттіѕ єой, бјрін де ўмыттырдыѕ,
Наќ айыпты жандайын алдыѕда мен
Не дерімді біле алмай, ќўрып тўрмын.

Не де болса, тјуекел - теѕ кґрейік,
Јкел бері ќайєыѕды - теѕ бґлейік!
Бірімізге біріміз дем берейік,
Бір арбаныѕ астында дґѕгелейік.

Ќаќ бґлесіѕ ќайєыѕды,
Келісеміз.
Алауын да, уын да теѕ ішеміз.
Кезбе баќыт кездесіп ќалса бізге,
Тепе-теѕ єып екіге бґлісеміз!

\"Ґлі балыќ жолыєар ґлмегенге!\"
Ґлмегенге не жетсін, ґлмегенге!
Ґмір деген осылай, жаным меніѕ,
Ќайтер едік ґмірге келмегенде?!
Кґнеміз де...
Ќайтеміз кґнбегенде???

Ќайран аќын, аќындардыѕ аќыны!!! Мўќаєали осы ґлеѕді ќандай єана кїйде отырып жазды екен...
Galimjan
galim_temir89
15-03-10 09:19
M.Makataevtin Islami Dini Olenderin tauip berindershi.(Din gilimnin Atasi Din gilimnin Babasi ) degen siakti.
Айгерим
Ai_ko_96
15-03-10 08:25
рахмет!
Нұргүл
nurgul_270695
10-03-10 15:58
Маған аққулар туралы мақал мәтел керек еді
мадина
madina_96-09@mail.ru
01-03-10 19:09
салеметсізбе!!!! маған Мұқағали Мақатаевтің Аққулар ұйықтағанда поэмасы туралы қара сөздер, мақал-мәтелдер керек болып тұр!!!! заранее РАХМЕТ!!!!!
казактын кара баласы
Агай
26-10-09 21:08
Коп рахмет сизге!!! Менин ен суйикти акындарымнын бири Макатаев. Фариза олени катты унайды.....
Гүлнұр
26-10-09 10:25
М.Мақатаевтің Аққулар ұйықтағанда поэмасын тауып берулеріңізді сұраймын
Ағай
15-05-09 13:35
Мақатаев Мұқағали Сүлейменұлы (1931-1976) – қазақтың әйгілі ақыны. Туған жері Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Шалкөде ауылы. Топырақ бұйырған жері Алматы қаласы. Балалық бал дәурені соғыста қаза болып, анасы Нағиман Мұқағалидың өкшесін баса туған үш ұлды өзі асырап жеткізген. Орта мектепті интернатта жатып бітірген Мұқағали еңбекке ерте араласып, ауылдық кеңестің хатшысы, қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол қызметкері, жетіжылдық мектептің мұғалімі болады. Содан Нарынқол аудандық «Советтік шекара» газетіне орналасып, қаламгерлікке ден қояды. Мұнан соң «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің (1962-1963), «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат») 1963-1965, «Жұлдыз» (1965-1972) журналдарының редакциясында, Қазақстан Жазушылар одағында (1972-1973) қызмет атқарады.
Мұқағали Алматыдағы қазақ әдебиеті мен өнерінің қаймақтары шоғырланған ортада өткерген аз ғана жылдар ішінде өзіндік дара үнін, суреткерлік қайталанбас дарынын танытып, өнімді еңбектене білді. «Ильич» (1964), «Армысыңдар достар» (1966), «Қарлығашым келдің бе?», «Мавр» (1970), «Аққулар ұйықтағанда» (1973), «Шуағым менің» (1975) атты жыр жинақтарын көзінің тірісінде жариялап үлгерді.
Мұқағали поэзиясының қайнар көзі, шабыт тұғыры туған елі, өскен жері, Отан тағдыры, замана тынысы, замандастарының арман аңсары. Осының бәрін Мұқағали жас дарынға тән қайталанбас шеберлікпен, тәңірдің таңдайынан төгілгендей поэтикалық мінсіз үйлесіммен, әр жүрекпен тіл табысар сыршыл да шыншыл сезіммен, нағыз поэзияға ғана тән бейнелі образдармен бедерлеп, өлмес өнер деңгейінде туындатып отырған. Ол өз шығармалары арқылы қазақ поэзиясын жаңа биіктерге көтеріп, мазмұнын байытты. Мұқағали поэзиясы тек өнер үшін туындаған өнер деңгейіндегі ғана құбылыс емес. Оның өлмес өнері, қанатты поэзиясы қазақ халқының сезімін байытып, кісілігін биіктетіп, парасатын кемелдендіре түсті.
Мұқағали аударма саласында да өзіндік шеберлік шалымымен толымды еңбектер тындыра алды. Ол Дантенің «Құдіретті комедиясының» «Тамұқ» атты бөлімін, Шекспирдің «Сонеттерін», Уолт Уитменнің өлеңдерін қазақ тіліне аударды.
Мұқағали-мәңгілік жыр ,ХХІ-ғасырдың төл перзенті және қазақ поэзиясындағы творчествосы күрделі нар ақындардың бірі – Мұқағали Мақатаев. Бүгінгі таңда Мұқағалидың поэзиясы адамның жансарайын жаңғыртып, ой-санасын сәулелендіріп, болмыс-бітімін жаңаша жасандыра, жарқырата түсетін нақты рухани күшке айналып отыр. М.Мақатаев қай өлеңінде, қай дастанында болсын ел алдында еркін сөйлеп, емірене еркелеп, тосылмай толғап, жан сырын жайып салатын жомарт ақын.
Қазақ халқы өзінің бар арман-мақсатын, мұң-қайғысын, үміт-тілегін Мұқағали мұрасы арқылы жалғанның жарығына жария етті. Оның өлеңдеріндегі образ - кілт сөздің қайталанып келуі музыкалық өрнектің де міндетін атқарғанын, кейіннен ақын жырларына жазылған әуен-саздарынан байқалады.
М.Мақатаев бүгінде бүкіл халықтың сүйіспеншілігіне бөленген сүйікті ақыны. Ақын жүрегін жарып шыққан ойлы жырлар кім-кімнің де көңіл пернесін дөп басып, жанына майдай жағып, сыр бөлісуге шақырып тұруы қандай ғажап. Жырларының бағасын, құдіретін ақынның өзінен асырып айта алмаспыз.
Мұқағали өзінің туған жері "Қарасазды" былай жырлаған еді:

Мен туған жер-Қарасаз, баурайдағы,
Жалғанда жер біткеннің бал қаймағы.
Есім кетіп жүргенде ес білдірген,
Жаралған жұлдызым ғой маңдайдағы.
Бақытым ғой "Қарасаз" келіп, қонған,
Кисем-киім, ішсем-ас, көлік болған,
Мендей ұлдың осы жер мыңын туып,
Әлі күнге мыңына жерік болған.

Иә, өлең үшін өмірімен де, кеудесі өр, көңілі көр кейбір "пенделермен де" күресіп өткен ғажайып ақынның қай қырын айтып тауысарсың. Мұқағали туралы ойлағанда оның еркелігі, Қарасаздың Қарасуындай мөлдірлігі, қазақ даласындай жомарттығы, баладай сенгіштігі, әсіресе өзінен кішілер алдындағы инабат-ізеті алдымен есіңе түсіп, жан-жүрегіңді елжіретеді.
Қазақ халқының бір ғана Абайы болса, Мұқағалиы да жалғыз. Сол шындықты шын жүректен түсінсек тек қана тарлан талант, жыр жампозы Мақатаевтың ұлттық мақтанышымыз екенін мойындаймыз. Құдіретті ақынға көзі тірісінде көрсетілмеген құрметтің, берілмеген сый-сияпаттың орынын толтырудың бір жолы, бір жөні бар: ол ақынның қисапсыз рухани қазынасын ұлт игілігіне асыруға асығу.

Бүгін менің туған күнім о, пәлі-ай!
Бұл адамдар неге жатыр тойламай?
Банкет жасап берер едім амал не,
Құдай мені жарытпай-ақ, қойғаны ай!
Мынау дүние жатыр үндемей,
Алаулатып той шоқтарын үрлемей,
Құшақ-құшақ гүл шоқтарын лақтырып,
«Мынау - атың,мынау – шапан» мін демей!
Мына жұртқа жақпадым ба, әлде мен,
Бекер өмір сүргенім бе, әлде мен
Халқым, сенің қасиетіңді білем деп,
Босқа өмірім өтті ме екен әуремен?!
Тойланбаса, тойланбасын не етейін,
Той көрмей-ақ, сый көрмей-ақ өтейін,
Қаламымды берші, маған бәйбіше!
Болашаққа арыз жазып кетейін.

Туған халқының арман-мақсатын терең түсінген, толғай жазған, сөйтіп, жанының жыршысы болған ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың екінші өмірі-мәңгілік ғұмыры енді басталып отыр. Өлмес өнері - өлеңімен жалпақ елінің жүрегіне жол тауып, бүкіл халықтың сүйіспеншілігіне бөленген ұлы перзентінің ұрпаққа ұран болған жырларын елі де ешқашан есінен шығармасы анық.
Біртуар дара дарын Мұқағали Мақатаевтың қаламынан туған қанатты жырлар халқымен бірге мәңгі жасай бермек.


Ғашықпын мен бір жанға,
Жүрегі елжіреткен.
Мендегі сезім туын,
Сол ғана желбіреткен.

Білемін сол бір жанды,
Салатын әндерімді.
Айтуға сезімімді,
Жетпейді дәрменімде.

Ғашықпын мен бір жанға,
Ынтықпын сырласуға.
Кездескен әр бір сәтті,
Балар ем мың ғасырға.

Баспанаң бұл өмірде,
Көтерем иығыма.
Жеткізу жүрек сырын,
Қиынның қиыны ма?

М.Мақатаев


Фариза!
Фаризажан, Фариза-қыз,
Омірде ақындардың бәрі жалғыз.
Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
Бірімізден біріміз арылармыз.
Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
Шаң басқан архивтерден табылармыз.

Сен мені білесің бе, білесің бе?
Жаралмаған жан екем күресуге.
Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
Жүресің де қоясың, жүресің де.
Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
Тастағысы келеді күресіңе.
Фаризажан, сен соны білесің бе?


Қажыттың-ау, жүрегім, қажыттың мені тағы да,
Күтіп едім алыс кеткен махаббатты сағына.
Бақытым ба деп едім, сен келгенде алдыма,
Сөйтсем бұл да сағым болып бұйырмапты бағыма.

Сүймейді екем алдап жүріп тек қана,
Жүрегімді арбап алдым от сезімім жанғанда.
Жылт еткендей болып еді мына өмір сор дала
Уһ, дегендей жаным қалды-ау күрсінумен жалғанға.

Сен емессің, жоқ сен емес, іздегенім сенгенім.
Ғашықтыққа жатпайды екен сендегі үн мен мендегі үн
Бұрыңғыдай іздемеймін, аңсамаймын өзіңді,
Қиял екен, ертегі екен өзіңменен көргенім.


Ғашықпын! Шын ғашықпын сол адамға!
Мен болмасам, болмайын. Сол аман ба?!
О, тәңірім! Неткен жан қайрылмайтын!
Жүрегі еттен бе әлде қоладан ба?!

Ғашықпын. Қайтіп оны жасыра алам,
Бір алтын оның әр тал шашы маған.
Сағынайын, таусыла сағынайын,
Сағынышқа жаралған ғашық адам.

Шарықтап, қолым жетпес көкте Күнге,
Ақ қанат құсым менің кеткенің бе?
Шарқ ұрып бар ғаламды шыр айналып,
Мәңгілік сені іздеумен өткенім бе?

Сарғайған сағынышты басып толық
Бар үміт, бар сенімді шашып болып
Өтермін сірә да мен бұл өмірден
Мәңгілік қалармын мен ғашық болып.

М.Мақатаев





Сіздің жауабыңыз
Есіміңіз:
Сіздің e-mail:
Мәтін:
Кескіндегі код:

Кодты жаңарту
 




© 2002—2017   | info@kazakh.ru   | Блог  | О проекте  | Реклама на сайте | Вакансии 
Группа Вконтакте Страница в Фейсбуке Микроблог в Твиттере Сообщество на Мейл.ру Канал пользователя kazakhru - YouTube